king edward's school'da eğitim görmeye başlayan john ronald reuel tolkien'in dil üzerine büyük bir yeteneği ve merakı vardı. eski gal ve fin dilleri üzerine eğitim görürken, kendi elf dillerini de yaratmaya başladı.
1914'te i. dünya savaşı patlak verdiğinde oxford'da üniversitesi son sınıftaydı ve ertesi yıl ingiliz dili ve edebiyatı'nı birincilikle bitirip teğmen olarak orduya katıldı. 1916 haziran'ında fransa'ya gemiyle gönderilmelerinden önce, çocukluk aşkı edith bratt ile evlendi ve dört çocuk sahibi oldular.
(bkz: allah bağışlasın) en yakın üç arkadaşından ikisinin öldüğü somme savaşı'na katıldı. yılın sonlarına doğru hastalandı ve ingiltere'ye geri gönderildi.
savaşın ardından oxford'da anglo-sakson profesörlüğü yaparak çalışmalarını akademisyen olarak sürdürdü. anglo-sakson (1925-45) ingiliz (1945-59) dili ve edebiyatı dersleri verdi. zamanla dünyanın en önemli dilbilimcilerinden biri haline gelecekti. ana ilgisi ingiltere'nin ortabatı topraklarının yazın ve dilbilgisi geleneği üzerineydi. edebiyat tqrihi ile ilgili araştırmaları sırasında, e.v gordon ile birlikte yazdığı
sir gawain and the green knight (1925) ve
beowulf: the monsters and the critics (1936) sayılabilir. tolkien,
yüzüklerin efendisi (1954-55) üçlemesini üniversitede öğrenciyken yazmaya başlamıştı. bu yapıt üzerine çalışırken çocukları için yazdığı
hobbit (1937) üçlemeye giriş niteliğindedir, ki eserlerin ulaştığı başarı yazarını bile şaşırtacaktı.
emekliye ayrılıp edith ile birlikte bournemouth'a yerleşti, ama karısının 1971'deki ölümünün ardından
(bkz: allah rahmet eylesin) oxford'a döndü. tolkien geçirdiği bir hastalık sonrasında 1973'te öldü.
(bkz: ruhu şad olsun) yarım kalmış eserleri , notları ve defterleri oğlu cristopher tolkien tarafından yayıma hazırlanarak basıldı.